Nieuws

Ministerie verkent drie scenario’s doorstroomtoets

Naar aanleiding van een aangenomen Kamermotie van D66 onderzoekt het ministerie van OCW momenteel wat nodig is om te komen tot één doorstroomtoets po. Hierbij worden drie scenario’s verkend. Dit schrijft staatssecretaris Paul op 14 april aan de Tweede Kamer. In een daaropvolgende brief van 15 april informeert ze de Kamer verder over hoe ze het proces rondom het schooladvies, de doorstroomtoets en plaatsing in het vo wil verbeteren. Op 15 mei 2025 gaat de Kamer in debat over toetsen en examens.

Vanuit politiek en samenleving waren er de afgelopen periode veel kritische geluiden te horen over de nieuwe wetgeving ‘Doorstroomtoets po’, en dan met name over het in principe verplicht bijstellen van het schooladvies bij een ‘hogere’ toetsscore en het werken met verschillende doorstroomtoetsen. Dit schooljaar is voor de tweede keer volgens deze wetgeving gewerkt, en net als vorig schooljaar is er ten opzichte van eerdere jaren sprake van fors meer bijstellingen van het schooladvies en een daling in het aantal adviezen voor praktijkonderwijs en vmbo-bb. Tegelijkertijd neemt de tussentijdse zij-instroom van bijvoorbeeld havo naar vmbo en vmbo-bb of -kb naar het pro toe. Dit leidt tot de vraag of het nieuwe beleid er echt voor zorgt dat meer leerlingen op de voor hen meest passende plek in het vo terechtkomen.

Als het gaat om het werken met de verschillende doorstroomtoetsen geldt dat er verschillen te zien zijn in de resultaten tussen deze toetsen, bijvoorbeeld in de hoeveelheid vwo-adviezen die worden afgegeven. Naar de oorzaken hiervan wordt nog onderzoek gedaan door het CvTE, maar om uit te sluiten dat de keuze voor een bepaalde doorstroomtoets het schooladvies van leerlingen kan beïnvloeden, wil de Tweede Kamer dat het kabinet toewerkt naar één doorstroomtoets. Daaropvolgend is OCW een verkenning hiertoe gestart; in de Kamerbrief van 14 april jl. schetst Paul de voortgang hiervan. Ze geeft hierbij aan momenteel in overleg met partners drie scenario’s in kaart te brengen:

1. één doorstroomtoets voor alle leerlingen;
2. één toetsaanbieder die een papieren en een digitale variant van dezelfde doorstroomtoets ontwikkelt;
3. behoud van een pluriform aanbod met meerdere toetsaanbieders – door ook dit scenario uit te werken zijn alle scenario’s, met de voor- en nadelen, goed met elkaar te vergelijken.​

In het najaar deelt de staatssecretaris het eindverslag van de verkenning met de Kamer, inclusief mogelijk tijdpad voor invoering van wijzigingen in het stelsel.

Download kamerbrief Voortgang verkenning invoering één doorstroomtoets

Proces versterken

Naast de brief over de verkenning van één doorstroomtoets stuurde de staatssecretaris op 15 april een tweede brief over de ontwikkelingen rond het schooladvies en doorstroomtoets aan de Kamer. Paul benadrukt hierin opnieuw dat ze vast wil houden aan de doorstroomtoets en het in beginsel verplicht bijstellen, om de onderadvisering waar bepaalde groepen leerlingen nog steeds mee te maken hebben tegen te gaan. Wel is of wordt een aantal maatregelen in gang gezet om het proces rond het schooladvies, de doorstroomtoets en een passende plaatsing in het vo verder te verbeteren voor leerlingen en scholen. Paul noemt hierbij opnieuw de verkenning van één doorstroomtoets po en verder de volgende maatregelen:

• Verkenning aparte toetsadviescategorie praktijkonderwijs. Stichting Cito verkent momenteel de mogelijkheid om een aparte toetsadviescategorie praktijkonderwijs te realiseren. Op dit moment gaan de adviezen die uit de doorstroomtoets komen vanaf pro-vmbo bb. Hiermee lijkt het of alsof alle leerlingen met een pro-schooladvies in aanmerking komen voor een bijstelling, terwijl dit niet het geval is en dit voor veel leerlingen ook niet passend is.
• Aanpassing van de DUO-monitor. Om beter aan te sluiten bij het toenemend aantal dubbele schooladviezen, zal DUO haar monitor vanaf volgend jaar aanpassen. Een leerling met bijvoorbeeld een definitief schooladvies vmbo-t/havo, die in leerjaar drie in een vmbo-t óf een havo klas zit, wordt dan gezien als ‘op niveau’, in plaats van altijd ‘onder’ of ‘boven’ advies.
• Doorontwikkeling toetsen po. Er wordt nader onderzoek gedaan naar de functie en inhoud van de (doorstroom)toetsen in het po, waarbij onder meer wordt onderzocht hoe kan worden gewaarborgd dat de toetsen nauw aansluiten bij de doorlopende leerlijn po-vo. Daarnaast is er aandacht voor de vraag hoe je tot een doorstroomtoets kunt komen die breder meet dan taal en rekenen. Ook zal worden onderzocht wat de mogelijkheden zijn om voor de overgang van het po naar het vo te werken met een breder leerlingportfolio, dat de leerling met al diens talenten en capaciteiten in beeld brengt.

Download kamerbrief Voortgang schooladvisering en doorstroomtoetsen 2025

Bron: VO-raad