Actualiteiten voor docenten en leidinggevenden in het vmbo.
Vandaag verschijnt De Staat van het Onderwijs 2025 van de Inspectie van het Onderwijs. Het Nederlandse onderwijs kijkt vol spanning uit naar het oordeel dat de Inspectie jaarlijks velt, in de hoop dat het dit jaar positiever uitpakt dan voorgaande jaren. Wij grijpen dit moment aan om onze waardering uit te spreken voor alles wat er wél goed gaat in het vmbo en het praktijkonderwijs. In het vmbo en praktijkonderwijs bevindt zich een zeer gevarieerde groep leerlingen, die het plezier in leren (her)vinden en naar een passende vervolgopleiding begeleid worden. We vragen de Inspectie om vanuit deze waardering met ons het gesprek aan te gaan over problemen die zich de afgelopen jaren hebben opgestapeld in het stelsel en een effectieve oplossingen daarvan.
Vmbo- en pro-scholen zetten zich elke dag ten volle in om hun leerlingen kansen op maat te geven. Goede doorstroomresultaten en het succes in het mbo laten zien dat de scholen daarin slagen. Tegelijkertijd zien het vmbo en praktijkonderwijs hun leerlingpopulatie veranderen. Zo starten steeds meer leerlingen op het vmbo die als vluchteling naar Nederland zijn gekomen en na een internationale schakelklas van twee jaar automatisch het reguliere onderwijs instromen (ook als ze de taal nog niet geheel machtig zijn). Daarnaast starten er nu veel meer leerlingen in de basis- of kaderberoepsgerichte leerweg van het vmbo, die vroeger naar praktijkonderwijs of speciaal onderwijs gingen. En dan is er ook een toenemende groep leerlingen die op de havo start maar in leerjaar 2, 3 of 4 naar het vmbo overstappen. En dat alles naast het feit dat er, in het vmbo, op drie niveaus beroepsgericht onderwijs wordt aangeboden en er ook een theoretische leerweg (mavo) is.
Alle leerlingen verdienen een kans op een goed onderwijs, en het vmbo en praktijkonderwijs bieden die kans met liefde. We zouden er echter wel bij geholpen zijn als er oog is voor onze gemêleerde leerlingpopulatie. Nu wordt het vmbo als geheel meestal één op één vergeleken met havo/vwo, zonder oog voor de complexiteit van de gevarieerde leerlingpopulatie én de verschillende leerwegen, die erachter schuilgaat. Dit werkt niet alleen stereotypering in de hand, maar het geeft ons ook erg weinig handvatten om eventuele problemen aan te pakken.
Waardering voor het feit dat er gedurende het schooljaar steeds weer nieuwe leerlingen instromen, waarvoor een plekje gevonden moet worden, met een programma op maat, zou op zijn plaats zijn, zeker omdat leerlingen ge(her)motiveerd moeten worden. Bij een oplopend docententekort neemt hierdoor de werkdruk in het vmbo en praktijkonderwijs zienderogen toe. Dat geeft stress en onrust en drukt op het welbevinden van zowel leerlingen als docenten.
Het vmbo en praktijkonderwijs zou geholpen zijn met gedetailleerdere analyses over de problemen die de Inspectie constateert. Tot nu toe blijft het bij algemene, meestal negatieve, oordelen, zonder oog voor onze context en de zeer gevarieerde leerlingpopulatie. Wij hopen dan ook dat de Inspectie zich met ons hard wil maken voor meer kennis over wat werkt binnen de context van beroepsgericht onderwijs en hoe basisvaardigheden, burgerschapsonderwijs etc. optimaal zijn over te brengen bij onze leerlingpopulatie.
Pro- en vmbo-scholen leveren dag in, dag uiteen enorme prestatie door oog te hebben voor elke leerling en die het goede pad te wijzen. Die kant blijft vaak onderbelicht en zouden we graag, zeker voor al onze docenten en leerlingen, meer op de voorgrond willen hebben. Zij zijn met recht trots op hun werk en het vmbo!
Dit persbericht heeft Stichting Platforms vmbo samen met de Sectorraad Praktijkonderwijs verstuurd naar aanleiding van de Staat van het Onderwijs.
